Deze zomer kunnen we op vakantie met een vaccinatiepaspoort, als het aan het kabinet ligt. Het bewijs gaat waarschijnlijk ook binnen Nederland gelden om toegang te krijgen tot theaters en sportwedstrijden. Hoe werkt het?

Al maanden wordt erover gesproken, maar nu ligt er een concreet plan van de Europese Commissie om een vaccinatiepaspoort in te voeren. Nederlanders kunnen vanaf 21 juni op pad met een ‘Digitaal Groen Certificaat’, dat in heel Europa geldig is. Als het aan minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) ligt, wordt het certificaat niet alleen gebruikt om mee te reizen, maar ook om in Nederland toegang te krijgen tot evenementen, theaters, musea en sportwedstrijden.

1. Hoe werkt het?

Populaire Europese vakantielanden, zoals Frankrijk en Spanje, dringen al langer aan op de invoering van een Europees prikpaspoort. Zij hopen dat het zwaar getroffen toerisme daarmee deze zomer weer op gang komt. De Europese Commissie wil dat reizigers straks via een QR-code op hun telefoon kunnen bewijzen dat ze gevaccineerd zijn of negatief hebben getest. Dit bewijs – waaraan alle EU-landen verplicht moeten meewerken – is omgedoopt tot het ‘Digitaal Groen Certificaat’.

Vandaag debatteert de Tweede Kamer over testbewijzen met minister De Jonge. In dat debat zal De Jonge benadrukken dat Nederland zélf kan bepalen welke regels bij het vaccinatiebewijs gaan gelden. ‘Er worden geen onomkeerbare stappen gezet voor een Europees vaccinatiepaspoort, voordat de Kamer hierover heeft gesproken’, meldt De Jonge in een brief die hij dinsdagavond naar de Kamer stuurde.

De Europese Commissie wil het digitale certificaat op 21 juni invoeren. Nederland wil het bewijs óók voor binnenlands gebruik inzetten. In de speciale CoronaCheck-app komen dan twee QR-codes: een binnenlandse code die als testbewijs geldt én een buitenlandse code om mee te reizen. De binnenlandse code geeft toegang tot bijvoorbeeld theaters, sportwedstrijden en festivals.

Het Digitaal Groen Certificaat geeft dus niet alleen ‘groen licht’ voor mensen die gevaccineerd zijn tegen corona. Ook wie negatief is getest of genoeg antistoffen heeft na een eerdere besmetting, krijgt in de plannen van het kabinet meer vrijheid.

2. Ben je na vaccinatie dan helemaal niet meer besmettelijk?

Dat is belangrijk om te weten, want als gevaccineerde mensen wél anderen kunnen besmetten, heeft zo’n vaccinatiepaspoort minder zin. Het kabinet wacht op een advies van de Gezondheidsraad hierover, dat over een kleine twee weken af is. Uit eerste onderzoeken blijkt al wel dat gevaccineerde personen minder kans hebben om het virus over te dragen dan mensen die geen prik hebben gehad. De periode dat gevaccineerde mensen besmettelijk zijn, is een stuk korter. Ook zouden gevaccineerde mensen minder hoesten en niezen, waardoor het virus minder snel overslaat. Als gevaccineerden inderdaad niet meer (heel) besmettelijk zijn, kan een prikbewijs volgens het kabinet een goed alternatief zijn voor een testbewijs. Mensen die zijn ingeënt, hoeven dan geen negatieve coronatest te overleggen om toegang te krijgen tot een bioscoop of festival.

3. Kun je straks alleen nog op vakantie met het prikpaspoort?

Landen mogen zelf beslissen wie wel of niet naar binnen mag, maar de kans is groot dat veel Europese lidstaten het vaccinatiebewijs verplicht stellen. Het Nederlandse kabinet wil dinsdag meer duidelijkheid geven over het reisadvies voor komende zomer. “Zoek je camping alvast uit, zou ik zeggen,” zei minister De Jonge eerder deze week. “Maar voor daadwerkelijk boeken is het toch verstandig even het reisadvies af te wachten.” Reken er in ieder geval maar op dat een negatieve coronatest of vaccinatie verplicht zal zijn om naar een vakantiebestemming te gaan.

4. Is het alleen een digitaal bewijs, of krijg je ook een papieren paspoort?

Het moet ook mogelijk worden om een papieren paspoort aan te vragen. Dat kan straks via de website www.coronacheck.nl. Handig voor mensen die geen smartphone hebben of een digitaal bewijs niet veilig genoeg vinden. Voordat het prikpaspoort er is, moet het kabinet overigens nog flink wat technische problemen oplossen. Zo zijn niet alle gevaccineerde Nederlanders centraal geregistreerd. Een deel van de gevaccineerden geeft daar geen toestemming voor. Ook hebben niet alle prikinstanties hun gegevens doorgegeven aan de landelijke database. Het kabinet werkt voor die gevallen aan ‘een alternatieve route’, waardoor mensen toch een vaccinatiebewijs kunnen krijgen.

5. Is er kritiek op dit kabinetsplan in de Tweede Kamer?

Jazeker, in de Kamer zal de komende weken nog veel over het vaccinatiepaspoort worden gediscussieerd. PVV-leider Geert Wilders ziet het paspoort als een verkapte vaccinatieplicht. ‘Dat is pure drang, stop daarmee!’ twitterde hij gisteren. De Tweede Kamer steunde eind vorig jaar een motie van Wilders waarin stond dat ‘een directe of indirecte vaccinatieplicht uitgesloten is’.

Minister De Jonge benadrukte vorige week dat er géén vaccinatieplicht komt. “Ook niet indirect,” zei hij. Binnen Nederland geeft een negatieve coronatest straks namelijk ook toegang tot evenementen en publieke gelegenheden. Maar, stelt De Jonge: “Als andere landen een vaccinatiebewijs verplichten, wil je mensen wel de mogelijkheid bieden om op vakantie te kunnen. Dus dan moeten we technisch in staat zijn zo’n vaccinatiebewijs te kunnen leveren, anders kunnen mensen niet naar Italië.”

Ad Verbrugge in gesprek met journalist en schrijver Frank Mulder over de filosofie van Jacques Ellul. “Je moet doen wat je moet doen. Ook al kijkt er niemand.” Hoewel weinigen van ons de naam Jacques Ellul ooit hebben gehoord, schreef deze Franse socioloog en theoloog reeds vijftig jaar geleden profetische werken over onze technologische manier van leven. Met andere woorden: al in de jaren zestig wist Ellul meer over ons dan wij vandaag de dag weten over onszelf. Journalist en schrijver Frank Mulder ging in dialoog met Ad Verbrugge over het denken van deze eclectische fransman. Centraal in hun gesprek stond Elluls technologie begrip. “Techniek bedoelt voor Ellul de illusie dat we met een betere organisatie de wereld kunnen beheersen,” aldus Mulder. Zo is de techniek voor Ellul niet zozeer een technologische maar een machtspolitieke categorie. “Politiek is een instrument geworden om problemen op te lossen, terwijl het toch eigenlijk een doel dient in zichzelf,” weidt Mulder uit. Is het echter nog wel mogelijk deze technocratische tendensen te doorbreken? Volgens Mulder kunnen wij kracht putten uit Elluls theologische overpeinzingen: “We moeten de hoop hebben dat wij gaan winnen. Er komt een rijk van vrede.” Op zoek naar God in de machine met Frank Mulder.